De wetenschap
Ademen is een van de meest vitale functies van het menselijk lichaam. Elke ademhaling kan een positieve of negatieve invloed hebben op ons lichaam, afhankelijk van hoe deze wordt uitgevoerd; en het is inmiddels veelvuldig wetenschappelijk vastgesteld dat gezonde ademhaling door de neus gaat.
​
Bij gezonde ademhaling zet de buik zachtjes uit en trekt deze samen bij elke in- en uitademing. Er is geen sprake van inspanning, de adem is stil, regelmatig maar vooral; door de neus.
Men schat echter dat 30 tot 50% van de moderne volwassenen door de mond ademt, vooral gedurende de nacht.
​
Een van de belangrijkste voordelen van de neusademhaling is de productie van stikstofmonoxide.
Aangetoond is dat stikstofmonoxide geïnhaleerd via neusademhaling de efficiëntie van de zuurstofuitwisseling verhoogt en zuurstof in het bloed met 18% doet toenemen, terwijl het vermogen van de longen om zuurstof op te nemen wordt verbeterd.
Mondademhalers hebben een lagere zuurstofconcentratie in hun bloed dan mensen met een optimale neusademhaling; een lage zuurstofconcentratie in het bloed wordt in verband gebracht met hoge bloeddruk en hartfalen.
Stikstofmonoxide komt voor in de menselijke adem, maar er is weinig bekend over de oorsprong of de enzymbron. De meeste stikstofmonoxide in het mensenlijk lichaam (ongeveer 25%) wordt geproduceerd door neusademhaling. Dit molecuul wordt in zoogdiercellen door specifieke enzymen geproduceerd en speelt een vitale rol bij vele biologische processen, waaronder de regulering van de bloedstroom, de werking van bloedplaatjes, de immuunafweer, de homeostase en neurotransmissie.
Daarnaast heeft stikstofmonoxide nog vele voordelen:
​
-
verbetert het geheugen en leren
-
reguleert de bloeddruk
-
reguleert de ontstekingsreactie
-
verbetert de slaapkwaliteit
-
vergroot het uithoudingsvermogen en de kracht
-
bevordert gewichtsverlies
-
verbetert de darmfunctie
-
verlicht pijn
-
vermindert het risico op hart- en vaatziekten
-
helpt symptomen van angst en depressie te verbeteren
Beter slapen
Recent onderzoek, gestimuleerd door de groeiende bekendheid van slaapapneu, heeft aangetoond dat neusademhaling een belangrijke rol speelt bij de regulering van de ademhaling in de slaap. Deze waarnemingen zijn niet nieuw; zij bevestigen eeuwenoude klinische bevindingen over het belang van de neusademhaling in de slaap. De vroegste beschrijving van de schadelijke effecten van mondademhaling in de slaap werd gemaakt door Lemnious Levinus tegen het einde van de zestiende eeuw. Tweehonderd jaar later wijdde Catlin een heel boek aan de superioriteit van neusademhaling boven mondademhaling in de slaap; en eind 1800 toonden Cline, Wells, Griffin en anderen aan dat een belemmerde neusademhaling slaapstoornissen veroorzaakt.
Veel slaapstoornissen, zoals vaak wakker worden, of moeite hebben met inslapen, worden veroorzaakt door een zuurstof tekort als gevolg van mondademhaling.
De neus is uitgerust met een complex filtermechanisme dat de ingeademde lucht zuivert voordat deze de longen binnenkomt. Ademen door de neus tijdens de in- en uitademing helpt de longvolumes op peil te houden en zorgt voor 10 tot 20% meer zuurstofopname.
De weerstand van de bovenste luchtwegen tijdens de slaap en de neiging tot obstructieve slaapapneu zijn aanzienlijk lager bij neusademhaling dan bij mondademhaling. In bovenstaande afbeelding zie je de verschillen tussen de ademhaling route van mondademhaling (A) en neusademhaling (B).
​
Het dicht tapen van de mond vermindert ook snurken aanzienlijk. Recent wetenschappelijk onderzoek heeft aangetoond dat ongeveer de helft van de mensen niet meer snurkt na het dicht tapen van de mond. Geconstateerd werd dat hoe erger iemand snurkte, hoe significanter de verbeteringen waren.
Mondgezondheid
De neusademhaling is een van de belangrijkste factoren voor de goede ontwikkeling en werking van de mondholte. De lucht die door de neusholte stroomt, wordt verwarmd en bevochtigd, terwijl stof en andere deeltjes worden verwijderd. Obstructie of verstopping van de bovenste luchtwegen kan de meest optimale (neus)ademhaling negatief beïnvloeden. De overgang van neus- naar mondademhaling kan nadelige klinische gevolgen hebben voor de mondgezondheid.
Mondademhalers hebben vaker last van een overbeet en craniofaciale botafwijkingen (een afwijking aan de schedel, kaak of gezichtsstructuur.
Naast een overbeet komen chronisch ontstoken tandvlees, schimmel-infecties en halitose (een slechte adem) vaak voor bij mondademhalers.
​
Mondademhalers hebben ook vaker last van een droge mond. Een droge mond is niet alleen oncomfortabel, het is schadelijk voor het microbioom in de mond en kan een negatieve invloed hebben op de mond- en tandgezondheid.
Een droge mond bevordert gaatjes omdat de tanden niet gebaad worden in speeksel, dat bepaalde voedingsstoffen bevat die essentieel zijn voor het remineralisatieproces.
Een droge mond verlaagt ook de pH van de mond tot in de zure zone, waardoor bacteriën kunnen gedijen en dus ook sneller gaatjes ontstaan.
Beauty
De meeste gezondheidsprofessionals zijn zich niet bewust van de negatieve gevolgen van obstructie van de bovenste luchtwegen (mondademhaling) voor de normale groei van het gezicht en de fysiologische gezondheid. Kinderen bij wie mondademhaling niet wordt behandeld, kunnen een lang, smal gezicht, een smalle mond, een hoog gehemelte, een overbeet, een "gummy smile" (overmatig zichtbaar tandvlees bij het lachen) en vele andere onaantrekkelijke gelaatstrekken ontwikkelen. Ook (jong) volwassenen kunnen hiermee te maken krijgen.
​
Naast abnormale gezichtskenmerken kunnen ook houdingsproblemen voorkomen bij mensen die veelvuldig door hun mond ademen. Mondademhalers hebben de neiging een karakteristieke houding aan te nemen, waarbij ze hun hoofd naar voren dragen om de beperking van hun luchtwegen te compenseren en de ademhaling mogelijk te maken. Dit kan tot nek- en rugklachten leiden.
Prestaties
Oud Tour de France winnaar Joop Zoetemelk zei ooit: "de Tour win je in bed". Hij was hiermee een van de eerste topsporters die het belang van goed slapen benadrukte. Vele studies hierna hebben de impact van een goede nachtrust op cognitieve en fysieke prestaties onderschreven. Ook het verschil tussen ademhaling door de mond en ademhaling door de neus en de impact hiervan op (sport) prestaties is veelvuldig onderzocht.
Bij neusademhaling wordt meer stikstofmonoxide geproduceerd en dit heeft een positieve werking op het uithoudingsvermogen en kracht en bevordert herstel. Daarnaast is aangetoond hoe de biomechanica van de ademhaling en de inspanningscapaciteit negatief werden beïnvloed door mondademhaling; en dat de aanwezigheid van een gematigde voorwaartse hoofdhouding fungeerde als compensatiemechanisme om de ademhalingsspierfunctie te verbeteren. Deze voorwaartse hoofdhouding leidt vaak tot spiervermoeidheid, nekpijn, compressie van de tussenwervelschijven, vroegtijdige artritis, spanningshoofdpijn en gebitsafwijkingsproblemen.
Bronnen
-
Conti PB, Sakano E, Ribeiro MA, Schivinski CI, Ribeiro JD. Assessment of the body posture of mouth-breathing children and adolescents. Journal Pediatrics (Rio J). 2011
-
Fitzpatrick MF, McLean H, Urton AM, Tan A, O’Donnell D, Driver HS. Effect of nasal or oral breathing route on upper airway resistance during sleep. Eur Respir J. 2003
-
Guilleminault C, Sullivan S. Towards Restoration of Continuous Nasal Breathing as the Ultimate Treatment. Goal in Pediatric Obstructive Sleep Apnoea. Enliven: Pediatrics and Neonatal Biology. Sept 1st 2014.
-
Lundberg J, Weitzberg E. Nasal nitric oxide in man. Thorax.1999
-
Dillon WC1, Hampl V, Shultz PJ, Rubins JB, Archer SL. Origins of breath nitric oxide in humans. Chest. 1996
-
Brown R P and Gerbarg P L The Healing Power of the Breath, Boston: Shambhala Publications, Inc. 2012
-
Chang HR Nitric Oxide, the Mighty Molecule: Its Benefits for Your Health andWell-being, Jacksonville, FL: The Mind Society. 2011
-
Fried RL Breathe Well, Be Well, New York: John Wiley & Sons Inc. 1999
-
Graham T Relief from snoring and sleep apnoea, Melbourne: Penguin Group (Australia) 2012
-
Honl TJ Chronic Mouth Breathing: A serious Health Concern, Stevens Point Journal, Column 12, February 2013
-
Jefferson Y Mouth Breathing: Adverse effects on facial growth, health,academics, and behaviour, General Dentistry, January/February 2010
-
Juliano ML et al , Polysomnographic findings are associated with cephalometric measurements in mouth-breathing children, Journal of Clinical Sleep Medicine, Dec 2009
-
Lundberg JO Nitric oxide and the paranasal sinuses, The Anatomical Record, 2008
-
McKeown P Close Your Mouth, Moycullen, Co. Galway: Buteyko Books. 2013
-
O’Hehir T and Francis A Mouth Vs Nasal Breathing, hygienetown, September, 2012
-
Rakhimov A Breath Slower and Less: The Greatest Health Discovery Ever,Ontario: Rakhimov Publications. 2014
-
Trabalon M and Schaal B It Takes a Mouth to Eat and a Nose to Breathe:Abnormal oral respiration affects Neonates Oral Competence and Systemic Adaptation, International Journal of Paediatrics, 2012
-
Weitzberg E and Lundberg JO. Humming Greatly Increases Nasal NitricOxide, Am J Respiratory Crit Care Med, 2002
-
Djupesland PG, Chatkin JM, Qian W, Haight JS. Nitric oxide in the nasal airway: A new dimension in
otorhinolaryngology. Am J Otolaryngol 2001
-
Shibata M, Yamakoshi T, Yamakoshi KI. Physiological role of nitric oxide in oxygen consumption by
anterior wall. Conf Proc IEEE Eng Med Biol Soc 2008
-
Page DC. Your jaws your life. Baltimore: Smile-Page Publishing;2003.
-
Bian K, Doursout MF, Murad F. Vascular system: Role of nitric oxide in cardiovascular diseases. J Clin Hypertens (Greenwich). 2008
-
Feletou M, Tang EH, Vanhoutte PM. Nitric oxide the gatekeeper of endothelial vasomotor control. Front Biosci 2008
-
Sumino H, Sato K, Sakamaki T, Masuda H, Nakamura T, Kanda T, Nagai R. Decreased basal
production of nitric oxide in patients with heart disease. Chest 1998
-
Rush JW, Denniss SG, Graham DA. Vascular nitric oxide and oxidative stress: Determinants of
endothelial adaptations to cardiovascular disease and to physical activity. Can J Appl Physiol 2005
-
Danson EJ, Paterson DJ. Cardiac neurobiology of nitric oxide synthases. Ann N Y Acad Sci 2005
-
Phillips L, Toledo AH, Lopez-Neblina F, Anaya-Prado R, Toledo-Pereyra LH. Nitric oxide mechanism of protection in ischemia and reperfusion injury. J Invest Surg 2009
-
Olsen KD, Kern EB, Westbrook PR. Sleep and breathing disturbance secondary to nasal obstruction.
Otolaryngol Head Neck Surg 1981
-
Meurice JC, Marc I, Carrier G, Series F. Effects of mouth opening on upper airway collapsibility in
normal sleeping subjects. Am J Respir Crit Care Med 1996
-
Oeverland B, Akre H, Skatvedt O. Oral breathing in patients with sleep-related breathing disorders.
Acta Otolaryngol 2002